“De actie was knap, maar het resultaat teleurstellend”, vat Jan Melis de zaak samen. “We blijven in de kou staan met onze vraag naar een volwaardige verbinding naar Mol via het openbaar vervoer. Toch hebben we aangetoond dat er meer dan voldoende redenen zijn om die te organiseren. De resultaten van de enquête die dat hebben bevestigd, blijven overeind. Ze motiveren ons ook om naar een oplossing te blijven zoeken.”

De vooruitgang?

Tot in de helft van de vorige eeuw reed er een tram door de Kempen. De lijn Turnhout-Zichem deed ook Mol en Meerhout aan. Mol lag dus op de eerste deftige ontsluiting die Meerhout via het openbaar vervoer had. Maar de vooruitgang heeft dat openbaar vervoer in de Kempen weinig heil gebracht. Vandaag sturen Google Maps en de app van De Lijn de verdwaalde reiziger in Meerhout eerst naar Geel, om daar de bus of de trein naar Mol te nemen. Mol en Meerhout liggen op 8 km van mekaar, maar je bent makkelijk een klein uur onderweg.

Jan: “Er zijn ook twee of drie rechtstreekse bussen in de ochtend- en de avondspits, maar voor wie niet over een wagen beschikt, is dat totaal ontoereikend. De frequentie is ook niet te vergelijken met de verbinding naar Geel. Die heeft elk uur een bus af en aan, zoals het hoort. Er gaan nochtans evenveel mensen van Meerhout in Mol naar school of naar het ziekenhuis dan in Geel. Het gemeentebestuur vindt dan ook dat het openbaar-vervoeraanbod naar beide bestemmingen gelijkwaardig moet zijn. Vandaar dat we ons eind 2016 achter de actie hebben gezet om die kloof aan de hogere overheid te signaleren, en haar te vragen ze te dichten.”

De kiem van die actie kwam van Alleman Mobiel, de werkgroep gevormd door Avansa en ACV regio Geel. Ook TreinTramBus, de belangengroep van gebruikers van het openbaar vervoer, sprong op de kar. Allereerst werd een enquête gelanceerd om de noden van de Meerhoutenaar in kaart te brengen. Die vragenlijst werd met veel enthousiasme en creativiteit tot bij de doelgroep gebracht. Ze stond centraal in een ludieke actie tijdens de Meerhoutse Wintermarkt, ze werd in het gemeentelijk infoblad opgenomen en nog eens extra via de verenigingen verdeeld, en je kon ze ook online invullen. De respons was dan ook groot en de resultaten waren maar al te duidelijk (zie kaderstuk). In maart 2017 startte het overleg met De Lijn.

Doe het zelf!

Jan: “Dat werd niks. De Lijn zet momenteel in op de ontsluiting van de centrumsteden. En hoe verder het varken van de trog zit, hoe minder voer er voor over blijft, zeggen ze. Die boerenwijsheid speelt Meerhout parten. Het openbaar-vervoerbeleid van de Vlaamse overheid is gewijzigd. Dat mikt nu op ‘basisbereikbaarheid’, waarbij ook andere partners betrokken worden. Kortom: de aandacht voor de buitengebieden is sterk afgenomen, en dat werd ons van bij het begin duidelijk gemaakt. De Lijn zei ons met zoveel woorden dat, als wij willen dat Mol vanuit Meerhout even goed ontsloten wordt als G

eel, wij daar zelf voor moeten zorgen. Ze willen wel rijden, maar dan op onze kosten.”

Die kosten werden door De Lijn netjes voorgerekend en zijn niet gering. Voor een verbinding met 4 extra bussen per dag zou het jaarlijks al 70.000 à 80.000 euro zijn. Voor Meerhout is dat teveel geld voor te weinig bussen. Niet dat het de gemeente niets mocht kosten: een derde-betalersysteem met – bijvoorbeeld – een tussenkomst in de abonnementen van de schoolgaande jeugd zag Meerhout best zitten, op voorwaarde dat de ontsluiting naar Mol gelijkwaardig zou zijn aan die naar Geel. Dat laatste kon De Lijn enkel garanderen als Meerhout zelf álle kosten zou dragen. De onderhandelingen liepen dus vast.

“De relatie met De Lijn was nochtans goed”, zegt Jan. “Ze wilden daar wel degelijk constructief meedenken. Daar ligt het probleem niet, het is het beleid van het Vlaams Gewest dat ons in de kou laat staan. De Lijn krijgt te weinig middelen om het vervoersmodel te realiseren dat eigenlijk wenselijk is. Dat is de keuze van een overheid, die vindt dat de lokale besturen dan maar moeten bijspringen om plaatselijke behoeften in te vullen. Want de bereikbaarheid van de centrumsteden slorpt momenteel alle middelen op. Voor Meerhout is dat simpelweg het verhaal van het varken en de trog.”

De winstkansen oplijsten

Maar is het ook einde verhaal voor Meerhout? Nee, zo blijkt: de zaak houdt Alleman Mobiel nog altijd bezig en er is verder overleg gepland, zij het dan zonder De Lijn. Maar Jan Melis heeft de hoop nog niet opgegeven.

“We zullen hier op een andere manier mee om moeten gaan”, zegt hij. “Er rijden nu al bussen van Turnhout tot net aan de Molse ring, waar ze draaien. Dat schept perspectieven, zou je denken. Er rijden er ook van het Zilvermeer en de Molse recreatiegebieden naar Mol-centrum. De mensen die daar verblijven, hebben behoefte aan interessante daguitstappen, en Meerhout kan hen op dat vlak best iets bieden. De ontwikkelingen op onze watermolensite zijn veelbelovend en de speeltuin Kinderweelde is een beauty. Bushaltes zijn er al, maar bussen die regelmatig rijden nog niet.”
Volgens Jan loont het de moeite om al die winstkansen eens goed op te lijsten: zowel de behoeften van de Meerhoutenaar als die van de bijkomende markt voor recreatie.
Jan: “Ik geloof dat we op termijn een aanbod kunnen doen. Dit is een project dat over de politieke grenzen heen gedragen wordt: iedereen in Meerhout staat hier achter. We blijven creatief nadenken.”

Jan Melis voelt zich bij dat denkwerk goed omringd. Hij heeft veel waardering voor Alleman Mobiel en TreinTramBus, en ook van Avansa heeft hij een hoge pet op.
Jan: “De actie die we samen voerden, stak goed in mekaar. Ze had een positieve, ludieke inslag en sprak de mensen aan. Ze heeft in Meerhout voor heel wat animo gezorgd én het gemeenschapsgevoel aangewakkerd. Het is duidelijk dat Avansa heel wat in beweging krijgt. Je ziet vaak dat er naast vrijwilligers nood is aan een organisatie met de nodige spankracht om iets écht in gang te zetten. Dat is de verdienste van Avansa: ze positioneert zich zodanig tussen haar partners, dat er iets gebeurt. Vergelijk het met een flesje cola: het ziet er heel lekker uit, daar wil je van drinken, maar iemand moet het stopje eraf doen. De behoefte die ergens leeft, da’s de druk in het flesje. Avansa haalt voor heel wat behoeften het stopje eraf!”

Hopelijk levert dat toch ooit iets op voor Meerhout. Een bus naar Mol, of zo.