In volle zomervakantie logden toch nog dertien geïnteresseerden in om kennis te maken met twee zeer bijzondere projecten: Zwam-It uit Turnhout en Tiny Cohousing Hoogstraten.

Zwam-It

Geert Boeckx is de drijvende kracht achter de organisatie ‘Zwam-It’. “Ik ben er een paar jaar geleden mee begonnen,” vertelt hij de voorgeschiedenis. “Ik was altijd al een geëngageerd persoon. Ik nam regelmatig deel aan acties en betogingen. Maar het gebeurde maar zelden dat die acties tot veranderingen leidden, of tot andere inzichten bij de overheid. Uiteindelijk bezorgde dat actievoeren mij meer frustraties dan tevredenheid en koos ik voor een andere aanpak: zelf, van onderuit en kleinschalig, dingen in beweging zetten in plaats van hopen dat de overheid eens ooit naar je luistert.”

“Ik werd geïnspireerd door twee dingen,” gaat Geert verder. “In het boek ‘De blauwe economie’ van Gunter Pauli – een boek dat in elke boekenkast zou moeten staan – vond ik een schat aan ideeën en initiatieven die je kan opzetten. Het kweken van oesterzwammen op koffiedrab is er eentje van en het trok meteen mijn aandacht. De organisatie ‘Rotterzwam’ in Rotterdam bewees dat het in de praktijk perfect mogelijk is om op die manier oesterzwammen te kweken. Zij deden me nog meer goesting krijgen om zelf te beginnen.”

“Het principe is doodeenvoudig,” legt Geert uit. “Je kan gemakkelijk oesterzwammen kweken op koffiedrab. Daarmee steun je het milieu op veel manieren. Ten eerste beschouw je de drab niet als afval maar als een waardevol herbruikbaar product. Als je weet dat er 19,5 miljoen tassen koffie per jaar gedronken worden in België, kan het om een serieuze vermindering van de afvalberg gaan. Ten tweede zijn oesterzwammen perfecte vleesvervangers en is er om een kilo oesterzwammen te kweken slechts 15 liter water nodig. Ter vergelijking: voor een kilo rundsvlees is dat 16.500 liter. Ten derde is zelf oesterzwammen kweken een goeie manier om de korte voedselketen en de lokale economie te promoten.”

Hoe werkt het precies? “Wij doen bij Zwam-It het voorbereidende werk,” zegt Geert. “We hebben kweekpotjes en het ideale oesterzwammenbroed, dat perfect kan groeien op de koffiedrab die je zelf verzamelt. Het is maar een kwestie van weken voor je al kan oogsten. Als je een growkit koopt – emmertje met broed – krijg je er ook nog een gebruiksaanwijzing bij, die je stap voor stap uitlegt wat te doen. Veel is dat niet, want het is de natuur die zijn werk doet. En heb je geoogst, dan kan je het restmateriaal altijd nog als meststof gebruiken in de tuin.”

Zwam-It wil een eigen kwekerij in Turnhout uitbouwen. De plannen zijn vergevorderd maar de voorbereidingswerken hebben vertraging opgelopen door de coronacrisis.

Tiny Cohousing Hoogstraten

Brent Blockx en Dorien Van Litsenborg uit Hoogstraten zijn van geen kleintje vervaard. Het is al niet voor de hand liggend om een cohousingproject op te zetten, en zij voegen er nog een dimensie aan toe: ze willen een cohousing met tiny houses verwezenlijken. Vandaar Tiny Cohousing Hoogstraten.

Brent fungeert als woordvoerder voor het project. “Een tiny house is letterlijk een klein huisje. Mensen die voor die manier van wonen kiezen, doen dat vooral omdat ze minder afhankelijk willen zijn van materiële dingen en omdat ze willen aantonen dat het perfect mogelijk is om het met veel minder te doen. De ‘less is more’-filosofie dus, maar dan toegepast op je huis en je manier van wonen. Doorgaans wordt onder een tiny house een woning verstaan die minder dan 50 vierkante meter groot is.”

“Dorien en ik denken dat het nog wel een stuk kleiner kan. Wij hebben een huisje van 30 vierkante meter in gedachten. En dat is dan nog omdat we rekening willen houden met kinderen. Anders zouden we naar 20 vierkante meter streven.”

Net als bij Geert Boeckx van Zwam-It lag ook bij Brent en Dorien een ‘tegenreactie’ aan de basis van het idee. “We hebben beiden een job en een gemiddeld inkomen. Maar als we bij banken aanklopten, bleken we geen woonlening te kunnen krijgen. Dan heb je twee keuzes: je kan je kwaad maken en beginnen discussiëren. Maar daar verander je de situatie toch niet mee. Wij hebben het ineens over een andere boeg gegooid. “Oké, dan zullen we het wel zonder lening en zonder bank doen. Van het ene kwam het andere en zo is het idee voor Tiny cohousing gerijpt. Dat is dus een cohousingproject met mensen die er allemaal voor kiezen om klein te wonen. Concreet betekent het dat er ergens op een lap grond een aantal tiny houses kunnen voorzien worden en dat er op het terrein ook enkele gemeenschappelijke voorzieningen kunnen zijn, zoals bijvoorbeeld een berghok, washok, eet- of werkruimte.”

In de voorbereidingsfase stuit Tiny Cohousing Hoogstraten op een aantal moeilijkheden. “Maar daardoor laten we ons niet ontmoedigen, integendeel,” zegt Brent. “De meeste ervaringen zijn trouwens positief. We merken dat er vaak nog geen wettelijk kader is om ons project te onderzoeken. Dat heeft dikwijls te maken met het hebben van een domicilie, met verplaatsbare woningen en met aansluitingen op nutsvoorzieningen. Ons woonidee is zo nieuw en vernieuwend dat het niet direct onder te brengen is in een van de bestaande wetgevingen en reglementeringen. Maar de overheden tonen hun goeie wil. Ze willen mee onderzoeken wat er mogelijk is. De stad Hoogstraten heeft ons bijvoorbeeld beloofd te onderzoeken wat er kan.”

“Intussen zijn wij zelf al naarstig op zoek naar een terrein. We zoeken specifiek een grond in Hoogstraten of Minderhout. Op het grondgebied van Hoogstraten en zijn deelgemeenten zijn dat immers de meest verstedelijkte gebieden. Daar willen we ons project verwezenlijken; niet in een landelijk buitengebied. We zijn in gesprek met een grondeigenaar, maar er ligt nog niks vast. Tips over beschikbare gronden zijn altijd nog welkom.”

“We hebben ook al een kerngroep van mensen met wie we het project willen realiseren. We streven naar zes tot twaalf huisjes. Met acht tiny houses zouden we heel blij zijn. Die acht plaatsen zijn zeker nog niet ingevuld. Wie interesse heeft in dit tiny cohouseproject kan zich nog altijd melden.”

Of er ook een timing is? “Ja en neen. We hopen in het voorjaar van ’21 Translab K te kunnen uitnodigen in ons tiny house. We beseffen wel dat dat krap zal zijn, maar het is goed om een streefdatum te hebben.”

De presentaties van beide projecten vind je hier:

Presentatie Zwam-it

Brochure Tiny Cohousing Hoogstraten