Werkzoekenden uit de drie genoemde gemeenten beschikken daar tegenwoordig over Fosterfietsen: volstrekt baanwaardige e-bikes. Letterlijk een extra duwtje in de rug, dus. Vormingplus Kempen maakt deel uit van de werkgroep achter dit innovatief en duurzaam project. De vraag is: bolt het ook?

“We zijn er in oktober jl. mee gestart en hebben er ondertussen (eind december, nvdr.) zes in roulatie: in elke gemeente twee”, zegt Kim Leyten. Zij combineert de functie van diensthoofd Werk van de stad Geel met die van intergemeentelijk tewerkstellingscoördinator voor Geel, Laakdal en Meerhout, en was de centrale as in de werkgroep rond de Fosterfietsen. “En wees gerust: de eerste verhuringen zijn een feit.”

De inbedding

Het idee werd geboren bij de door Vormingplus Kempen en ACV regio Geel gevormde werkgroep Alleman Mobiel, die de problematische bereikbaarheid van de bedrijventerreinen in de regio onder de loep en op de korrel nam. De meest evidente piste was die van het openbaar vervoer.

Kim: “We hebben met De Lijn gepraat met de boodschap: stuur bussen naar die bedrijven, want de mensen geraken daar niet! Een voorbeeld? Nike ligt in Ham, op een boogscheut van Laakdal, maar zonder auto kun je het vergeten. Dat de meeste grote bedrijven in vroege en late shifts werken, maakt het extra moeilijk. De Lijn kon echter geen soelaas bieden. Dan hebben we andere opties afgecheckt. In Mol heb je bijvoorbeeld de Centrum-express, en het concept van de Belbus kennen we ook. Dat zijn echter projecten die heel wat kapitaal vergen. Wij zochten nadrukkelijk naar quick wins voor de regio en kwamen zo bij het ter beschikking stellen van e-bikes aan werkzoekenden.”

De gemeentebesturen van Geel, Laakdal en Meerhout zagen het meteen zitten. Ook Vormingplus Kempen en het ACV wilden ermee aan de slag en de provincie kende een subsidie toe.

Kim: “Het was wel wat zoeken, maar eigenlijk viel de realisatie van dit project goed mee. We vroegen fondsen aan voor onze Fosterfietsen, en hoewel we niet helemaal kregen waar we op hoopten, was dat toch voldoende om het project van de grond te krijgen. We hebben een interlokale vereniging opgericht, die de fietsen heeft aangekocht. De middelen kwamen van de gemeenten Geel, Laakdal en Meerhout, maar ook het ACV en de PWA’s van Meerhout en Geel financierden elk een e-bike. Vormingplus Kempen levert zijn bijdrage op materieel vlak en zorgt voor de bredere communicatie. C-Works sponsort met een stukje werk, en de coördinatie en het onderhoud gebeuren door vzw De Sprong. Elke e-bike krijgt namelijk een check-up na gebruik, maar moet regelmatig wat diepgaander nagezien worden. De Sprong zorgt ook voor de logistiek, bijvoorbeeld wanneer er in Geel meer vraag is naar fietsen dan in Meerhout, en er een fiets van Meerhout naar Geel gebracht moet worden. Daar heeft De Sprong een halve VTE-doelgroepmedewerker voor in dienst, en dat gat rijden we dicht met onze provinciale subsidies.”

Drempelvrees

De zes Fosterfietsen zijn al een aantal keren uitgereden, maar Kim verheelt niet dat er wat haar betreft gerust een – euh – tandje bij gestoken mag worden.
Kim: “Het project is nu nog onvoldoende bekend. Het zit dan ook nog in zijn opstartfase. We zijn met de VDAB, de interimkantoren en de OCMW’s gaan praten, en hoewel de reacties altijd positief zijn, ervaren we soms toch een zekere drempelvrees. Dat geldt ook voor de doelgroep zelf: we moeten actief op zoek gaan naar kandidaat-fietsers. Niet alle werkzoekenden begrijpen even vlot waar die e-bikes nu precies voor gebruikt mogen worden, en waarvoor niet.”

Dat is nochtans simpel: je kunt ze gebruiken om te gaan solliciteren, opleiding te volgen en/of tijdens de eerste drie maanden nadat je werk hebt gevonden. Zit het waarborgsysteem er dan voor iets tussen? Of het feit dat een Fosterfiets huren niet helemaal gratis is?

Kim: “We vragen 50 euro waarborg om een fiets één dag te huren; wie hem voor meerdere dagen nodig heeft, betaalt 100 euro. Maar als dat om een of andere reden moeilijk haalbaar is, proberen we altijd naar een alternatief te zoeken. Op zich zou die waarborg dus geen probleem mogen zijn. Idem voor de huurprijs: 2 Euro per dag. Dat betaal je als werkzoekende ook voor een trein- of busticket. Je bent dan bovendien afhankelijk van de uurregeling van het openbaar vervoer.”
De werkgroep heeft de indruk dat de huurprijs voor iedereen oké is. De waarborgprocedure is niet voor iedereen pasklaar. Daar zoeken we nog een antwoord op.

Waar ligt het kalf dan gebonden?

Kim: “Wel, de fiets op zich is een goed middel om iemands persoonlijke mobiliteit te verbeteren, maar e-bikes lijken sommige werkzoekenden af te schrikken. Wij werken veel met mensen met een allochtone achtergrond, die niet of nog maar pas hebben leren fietsen. Voor hen is een e-bike niet evident: ze zijn bang dat ze die stuk zullen maken, bijvoorbeeld. En zo spelen er allerlei mentale reflexen in het nadeel van die e-bikes.”

Des winters (als het regent en zo)

Dat blijkt ook het geval te zijn bij de ‘toeleiders’: de trajectbegeleiders van de interimkantoren en de VDAB. Voor die ene kandidaat zien ze het niet lukken omdat hij niet kan fietsen, en voor die andere omdat hij net iets te dichtbij of iets te veraf woont. Voor Kim en de werkgroep is het wél duidelijk dat de Fosterfietsen een oplossing kunnen zijn voor de mobiliteit van werkzoekenden, maar de drempel ligt hoger dan ze hadden ingeschat.
Kim: “Er is veel interesse voor dit project. Tot in Mechelen vindt men het super wat wij hier doen. Daar zijn we blij mee, maar ik wijs die mensen toch ook op de hindernissen die we ondervinden. In een stedelijke context, waar ze met fietskoeriers en dergelijke bezig zijn, is het misschien makkelijker, maar hier bij ons staan er meer remmen op onze e-bikes dan we hadden verwacht.”

Remmen op de e-bikes

Een deel van die remmen ligt trouwens bij de bedrijven. Er zijn er nogal wat met een laagdrempelig jobaanbod – vacatures voor laaggeschoolden, zeg maar -, maar e-bikes voor sollicitanten zijn voorlopig nog een brug te ver.
“Nike, Estée Lauder… ik zou meerdere grote bedrijven kunnen noemen die eigenlijk perfect in het plaatje passen”, zegt Kim. “Als zij er de meerwaarde van zouden inzien, zou dat helpen. Eén e-bike in circulatie brengen, is voor hen geen grote kost. Het duurzame karakter van de fiets appreciëren ze wel: Nike stelt al fietsen ter beschikking aan zijn medewerkers. Maar kandidaat-werknemers hetzelfde bieden, is nog een stap te ver. We hebben alle grote bedrijven in de buurt gecontacteerd. Ze vinden het project op zich heel interessant, maar het ook daadwerkelijk financieel steunen, doen ze niet. Wij hebben weliswaar geen probleem om het project verder te zetten, maar het zou fijn zijn als er enkele Kempische bedrijven zouden meespelen. Je hoort die grote bedrijven vaak klagen dat ze hun vacatures niet ingevuld krijgen. Wel, voor een stuk is dat gewoon een kwestie van mobiliteit en bereikbaarheid. En om daar zélf iets aan te doen, is het voor onze bedrijven kennelijk nog wat vroeg.”

Waar blijft de lente?

Maar wat niet is, dat kan nog komen. Kim en de werkgroep Fosterfietsen leven in hoop.
Kim: “Absoluut! Dit is een erg zinvol project, en over de partners niets dan lof. Ik zou het de volgende keer misschien ietwat anders aanpakken, maar ik heb zeker het gevoel dat het nog kan groeien. Bovendien zitten we nu midden in de winter. Zelf zou ik nu ook liever de trein of de bus nemen als ik moest gaan solliciteren. Als er een station of een bushalte bij het bedrijf is, is dat geen probleem, maar…. Als het lente wordt, zullen onze e-bikes sowieso meer gebruikt worden, al was het maar voor eenmalige ritten. We laten in elk geval geen kans onbenut om er propaganda voor te maken. Ieder lid van de werkgroep draagt daar zijn steentje toe bij. We willen de mensen wel degelijk op de fiets en aan het werk krijgen!”