Changemakers leren de wereld kennen

Vormingplus Kempen ondersteunt en promoot het project Changemakers van het Minderhedenforum. Changemakers zijn mensen met interculturele roots die actiever willen deelnemen aan de samenleving, het beleid willen beïnvloeden met hun plannen en daarbij steun kunnen gebruiken. Op basis van eigen noden en behoeften kan elke Changemaker een gratis traject volgen via workshops, netwerkmomenten, vormingen en activiteiten. Om zo zijn of haar weg te vinden naar plaatsen die onze samenleving vormgeven, naar participatieorganen. Denk maar aan de gemeenteraad, een oudercomité of een cultuur- of sportraad. Het vormingstraject is tegelijk een ideale basis om een zo bewust mogelijke keuze uit te brengen met de gemeenteraadsverkiezingen op 14 oktober 2012.

Een warme woensdagavond om 19u op het terras van Villa Mescolanza: een kleurrijke mix van mensen uit Afghanistan, Ruanda, Nigeria, Guinee, Syrië en Slovakije zit verwachtingsvol rond de tafel. Allemaal Changemakers uit de Kempense regio. Met veel interesse luisteren ze naar gastheer Sepp Van der Veken van Samenlevingsopbouw Antwerpen Provincie. In deze workshop geeft Sepp hen een introductie op de werking van een gemeente en de taken van een gemeenteraad. Tijdens het rondje wie-is-wie valt meteen het puike Nederlands van de aanwezigen op. Wanneer er een opmerking over wordt gemaakt, glunderen ze.

Sepp laat er geen gras over groeien. “Wat verstaan jullie onder democratie?” steekt hij van wal. De Changemakers reageren aanvankelijk aarzelend. “Dat het volk regeert”, zegt de Afghaan Hadi. Philip uit Nigeria ziet democratie als het recht om je mening te zeggen. “Democratie is niet gemakkelijk” vindt Hamidullah. Ibrahima Sori uit Guinee vult aan: “Het woord omvat vele woorden. Ik denk dan aan rechten, maar ook aan verantwoordelijkheid opnemen.”

Democratie vraagt om overleg

Gauw wordt duidelijk dat democratie geen perfect begrip is, dat samen beslissingen nemen geen evidentie is. De groep gaat onmiddellijk praktisch aan de slag: over tot de stemmingen. Iedereen rond de tafel ontvangt drie kaartjes: een groen om ‘ja’ te stemmen, een rood voor ‘neen’ en een geel voor onthouding. Moderator Sepp poneert een stelling. “De gemeenteraad heeft beslist dat kinderen onder de twaalf jaar niet meer op straat mogen zonder begeleiding van een ouder. Akkoord of niet akkoord?” Geroezemoes. Niet iedereen heeft de vraag volledig begrepen. Na de nodige duiding bijt Simona uit Slovakije de spits af. Ze heeft een rood kaartje in haar hand. “Als kind heb ik vaak op straat gespeeld. Ik vind het raar dat de gemeenteraad de rol van ouders overneemt. De opvoeding van de kinderen is in handen van de ouders.” Knikkende gezichten. “Akkoord”, pikt de Afghaan Hadi in, “maar laat op de avond buitenspelen, kan gevaarlijk zijn. Kinderen moeten op tijd naar bed om ’s morgens naar school te gaan. De gemeente heeft ook een verantwoordelijkheid en moet beslissingen nemen.” Een discussie met voor- en tegenstanders ontspint zich. “Wat met weeskinderen?”, speelt Sepp advocaat van de duivel. “Wat in de vakanties als kinderen kunnen uitslapen?” De praktijk bevestigt de theorie. Met verschillende visies tot een besluit komen, vraagt overleg en tijd.

Heikele klus

Op de tafel ontvouwt Sepp een kaart van een fictieve gemeente. Een gemeentehuis, een supermarkt, een bibliotheek, een parkje, een school, verkeersborden,…alles wat een gemeente gemeentelijk maakt, staat erop. Ibrahima Sori heeft het OCMW-gebouw in de mot. Dat gebouw blijkt iedereen aan de tafel te kennen. Hadi verrast ons door feilloos de afkorting te verklaren. Alles wat op de kaart te zien is, wordt onder de loep genomen: is de gemeente al dan niet verantwoordelijk voor dit of voor dat? De moderator ontsnapt er niet aan, een uitleg over de verschillende beleidsniveaus in ons land dringt zich op. Een heikele klus om dat aan rasechte Belgen duidelijk te maken, laat staan aan allochtonen. In eenvoudige woorden slaagt Sepp erin zijn publiek de rol van het federale niveau, Vlaanderen, de provincies en de gemeenten uit te leggen. De Changemakers trekken ogen, maar ook de weinige Vlamingen rond de tafel. Zeker wanneer het gaat over vrijheid van onderwijs. Zo mag elke natuurlijke persoon of rechtspersoon onderwijs organiseren en daarvoor instellingen oprichten. Ook hebben leerlingen en hun ouders het recht de school van hun keuze te kiezen.  “Hmm, dat wist ik niet”, klinkt het unaniem.

De Changemakers zijn nieuwsgierig en aandachtig. Simona vindt het een goede zaak dat de gemeenten verplicht worden om riolering aan te leggen. De Nigeriaan Philip vraagt zich af waarom zo weinig jongeren naar de kerk gaan. Voorzichtig duidt de moderator dat we in ons land de kerk niet meer fundamenteel nodig hebben om te overleven. Suzanne uit Ruanda hoort het donderen in Keulen. “Straf”, zegt ze. “In Afrika is de kerk erg nodig voor ontwikkeling. De scholen van de kerk zijn beter. Als je niet deel uitmaakt van de kerkgemeenschap, loop je het risico om niet geholpen te worden in een ziekenhuis. Hier moet je niet bang zijn dat je niet geholpen wordt.”

Sepp kondigt een korte pauze aan, maar de aanwezigen slaan die woorden in de wind. Ze willen meer weten over het verschil tussen Vlaanderen en Wallonië. Geïnteresseerd volgen ze de uiteenzetting. “Als je de Belgische politiek begrijpt, kan je naar vele landen gaan”, grapt Sepp. Een voorzet voor Shearin uit Syrië. “Maar niet naar ons land”, zegt ze. “Jong of oud, in Syrië praat iedereen over politiek. Jullie hebben doorgaans luxeproblemen. Een dief die een koffer steelt, dat is erg. Maar in Syrië steelt een politiek leider een volledig land.”

Gedreven om te stemmen

Bijna iedereen rond de tafel is gedreven om zijn of haar stem uit te brengen met de gemeenteraadsverkiezingen. Maar niet iedereen voldoet aan de voorwaarde dat je vijf jaar onafgebroken in België moet verblijven. “Jammer”, zegt Hadi die twee jaar in ons land woont. “Ik probeer hier mijn weg te vinden. Ik wil me daarvoor inzetten, maar vind het ook belangrijk om te weten wie voor mij beslissingen neemt.” Suzanne treedt hem bij. “Ik ken de personen niet die op de lijsten staan, voor wie moet ik stemmen?”, vraagt ze zich bezorgd af. Sepp licht een tipje van de sluier over de Sociale Stemtest die in aantocht is en waarbij iedereen online kan bekijken welke standpunten de verschillende politieke partijen innemen over sociale thema’s en of die al dan niet aansluiten bij je eigen mening. “Op welke partij stem jij?”, richt een deelnemer gedurfd de vraag aan Sepp. Stilte. De moderator glimlacht. “Dat is een geheimpje”, zegt hij. “Het is niet onze bedoeling om te zeggen op welke partij je al dan niet moet stemmen. Wel kunnen we weergeven welke partij wat denkt over een bepaald thema.” En zo komt hij er goed vanaf. De deelnemers hebben een boel informatie opgedaan en lijken tevreden. Gedreven nemen ze folders in tal van verschillende talen over wat je moet doen om te stemmen mee voor hun familie en vrienden. Een geïnformeerd burger is er twee waard.

Tekst: Caroline Haverans | Foto’s: Nicol’ Andrea