De acteur die in de tv-serie ‘Thuis’ gestalte geeft aan Frank Bomans, is een groot natuur- en dierenvriend, en bovendien hoogsensitief. Nog méér dan andere personen weet hij rust en stilte te waarderen.
Het is bijna 15u en vanuit drie verschillende kanten komen wandelaars en fietsers toe bij Burcht Hertog Jan. Aan de slotmanifestatie is immers een ‘voorprogramma’ gekoppeld. Vanuit drie deelnemende gemeenten (Arendonk, Ravels en Oud-Turnhout zelf) is een wandel- of fietstocht naar Burcht Hertog Jan georganiseerd.

Het ‘voorprogramma’

De amateurkunstenaars vanuit Talander en Arendonk stelden vooraf in hun huis en atelier aan de Lusthoven hun werken tentoon. Om half twee vertrok daar de begeleide fietstocht naar Oud-Turnhout. De fietsers konden onderweg, bij de Kruisbergkapel, verpozen bij een harpconcert van Ellen en Veerle. Bij aankomst bij Burcht Hertog Jan worden ze verwelkomd door vier alpenhoornblazers. Voor de gelegenheid wordt de veerpont opnieuw in gebruik gesteld om de fietsers over het kanaal te zetten.

In Ravels waren de deelnemers -voor een kindvriendelijke wandeltocht van 2,5 kilometer- om 13.30u vertrokken aan het bezoekerscentrum Boshuis, aan de Jachtweg 27. Een uur later arriveerde ook deze delegatie aan de veerpont bij Burcht Hertog Jan.

Wie vanuit Oud-Turnhout zelf aan het opwarmende voorprogramma deelnam, kon zich om 12.30u aan de Pastorie van Oosthoven klaarmaken voor een pittige wandeling van 5,1 kilometer. Schepen van land- en tuinbouw Jos Van Troy en buurman van Landschap de Liereman vertelde onderweg over de boerderij van vroeger en nu. Dichterscollectief ‘Collectief Dichterbij’  zorgde voor animatie onderweg.

Voor alle deelnemers stond bij aankomst gratis frisdrank, streekbier, koffie, thee en soep met brood klaar. De inwendige mens wil immers ook wat.

De inleiding

Het is 15u. Bijna alle bezoekers zijn toegekomen bij ‘Burcht Hertog Jan’, maar er wordt beleefd gewacht op eventuele laatkomers. Niet iedereen wandelt of fietst immers even snel en onderweg is er genoeg te genieten. FeSsstival is een evenement dat daar ruimte voor laat, en ver weg blijft van stress en deadlines en drukte. De aanwezigen genieten met volle teugen van de gratis drank en van het gezellige keuvelen met de andere bezoekers, onder wie ook de burgemeesters en enkele schepenen van de drie gemeenten. Af en toe worden de gesprekken onderbroken door het statige, bijna plechtige geluid van de alpenhoornblazers die de nieuwe bezoekers verwelkomen.

Wanneer iedereen er is, neemt Christa Truyen van Vormingplus Kempen het woord. Om te beginnen, dankt ze alle partners: de organisatoren Arendonk, Ravels, Oud-Turnhout en Vormingplus Kempen, in samenwerking met Het Stilteplatform, Hofke van Chantraine, het Bezoekerscentrum Boshuis Ravels, Natuurpunt/CVN, Talander en Waerbeke.

“We hebben vannacht het uur verzet,” zegt Christa Truyen. “De meesten van ons hebben dat extra uur waarschijnlijk in bed doorgebracht, maar toch heeft het een symbolische waarde: vandaag zit er rek op de tijd. Mooier kan haast niet voor dit festival, dat aansluit bij de campagne ‘Cultuur van de stilte’. Vormingplus is al jarenlang actief op dit vlak. We zetten sterk in op de beleving van stilte, rust en ruimte. We zijn heel blij dat Arendonk, Ravels en Oud-Turnhout dat belang ook inzien. Ze onderzoeken of de natuurgebieden in de drie gemeenten met mekaar verbonden kunnen worden met trage wegen. Zo’n samenwerking kan veel perspectieven bieden.”

De stille man

Na Christa Truyen betreedt Pol Goossen het geïmproviseerde podium. Hij leest een zelfgeschreven tekst voor over ‘De stille man’. Een tekst die hem als hoogsensitief persoon op het lijf geschreven is, maar die voor iederéén heel herkenbaar is.

“De stille man is voortdurend in oorlog met de wereld om hem heen. Zelden of nooit wordt hij met rust gelaten. Overal moet hij in het verweer, want rumoer -of zelfs lawaai- is overal. Elke ochtend opnieuw staat hij met de beste bedoelingen op. Hij maakt een ochtendwandeling en alles lijkt goed te gaan. De auto’s zoemen alleen in de verte. Vandaag lijkt de stille man de strijd tegen het lawaai te kunnen winnen. Gelukzaligheid is troef. En plots, als bij toverslag, wordt alles vernield. Een bos- of parkwachter zet zijn bladblazer aan. Zelf heeft de werkman oordoppen om niet knettergek te worden van de decibels die hij produceert, maar wie zich toevallig in zijn buurt bevindt, heeft dat geluk niet en wordt hardhandig uit zijn stilteroes gerukt. De stille man begrijpt er niks van. Het is herfst. Bladeren vallen nu eenmaal van de bomen. Wat is het nut van die bladeren weg te blazen en ze tien meter verder te leggen? Heeft deze man ooit gehoord van het feit dat gevallen bladeren deel uitmaken van een kringloop? Zou hij ooit van humus gehoord hebben? De stemming van de stille man is helemaal omgeslagen van gelukzaligheid naar ergernis.”

“Maar de hel is voor de stille man nog niet achter de rug. Erger nog: ze is nog maar net begonnen. Hij zoekt verpozing op zijn dakterras. Hij geniet nog maar nauwelijks van de stilte of zijn gsm gaat. Waarom bellen en sms’en mensen zoveel? Waarom moet iedereen zo bereikbaar zijn? Het lijkt wel alsof iedereen lijdt aan een bereikbaarheidsverslaving. De stille man neemt zijn gsm niet op. Hij houdt trouwens al helemaal niet van telefoneren. Automatische telefoonbeantwoorders: hij heeft er een hekel aan. Druk 1 voor Nederlands, druk 2 voor blablabla, druk 3 voor blablabla. En wat je ook drukt, het eindigt toch altijd op dezelfde manier: met wachtmuziek. Muziek. Muzeik. Muziekte. Als het maar geen seconde stil is. Elk stiltemoment moet meteen opgevuld en in de kiem gesmoord worden. Zelfs wachten mag je niet op je gemakje doen; zelfs daar moeten decibels bij te pas komen.”

Pol Goossen komt nu pas echt op dreef. Zijn aanklacht tegen de terreur van het lawaai gaat onverminderd verder. “De stille man houdt niet van feestjes, kermissen en braderijen.

Blijkbaar zijn onze oren vogelvrij verklaard. Iedereen mag er aanslagen op plegen, op elk moment van de dag.Pol Goossen

En nog minder van Kerstmis en van die jingle bells die niet ophouden voor je er neurastheniek van wordt. Geef hem maar water. Of de zee. Liefst op een afgelegen plekje. Van mensen krijgt hij dan wel eens de opmerking dat daar niks te zien is. Hij antwoordt hen dan dat daar vooral niks te horen is. Het lawaai is de norm geworden. Waarom, in hemelsnaam? De rokers zijn al verbannen. Nu de lawaaimakers nog. Heel frappant wordt het wanneer de stille man helemaal in zijn eentje op een terras zit. Hij vraagt de uitbater of de muziek wat zachter kan. Of beter nog: helemaal af. Hij is immers de enige klant en hij heeft er geen zin in. Maar het mag niet. Want er moet ‘dikke ambiance’ zijn, zegt de uitbater. Wat begint als een rustig gesprek, escaleert al snel. De uitbater wordt boos en begint te roepen. Muziek moet! En als de stiltezeikerds daar niet tegen kunnen, moeten ze maar ophoepelen! De stille man antwoordt dat hij dat graag wil doen, maar dat hij bijgodniet weet waar naartoe. Het lawaai is overal. Zelfs in de cinema, waar iedereen stil zou moeten zijn en alleen zou moeten kijken en luisteren. Er wordt gepraat, gelachen, gegeten, gedronken… Alsof dat de normaalste zaak van de wereld is. Misschien moeten cinemadirecteurs maar eens een cinemacoach inhuren. Iemand die het publiek kan opvoeden; die de bezoeker kan uitleggen hoe je je hoort te gedragen als je respect hebt voor de andere toeschouwer. Dat moet toch kunnen? Als er zelfs coaches bestaan om Miss Aardbei of Miss België te worden, dan moet een cinemacoach toch ook tot de mogelijkheden behoren? De stille man vraagt het zich moegetergd af.”

Hoogsensitief

Het betoog van Pol Goossen gaat nog minutenlang verder. Na afloop van zijn protestrede zoeken we hem even op en vragen hem hoeveel er van de stille man in hem zit, of omgekeerd. “Je mag wel zeggen dat ik een stille man ben,” zegt hij. “Ik hou van stilte, in de breedste betekenis van het woord. Want stilte betekent voor mij ook zaken als: eenvoud, rust, harmonie, beleefdheid…”

“Ik heb de tekst die ik net voorlas enkele jaren geleden geschreven voor mijn solovoorstelling ‘Daar sta je dan’”, legt de acteur uit. “Die voorstelling gaat over iemand die hoogsensitief is. Ik ben zo iemand, dus ik heb de inspiratie niet ver moeten zoeken en uit mijn eigen ervaringen kunnen putten. Voor de volledigheid voeg ik eraan toe dat iemand die hooggevoelig is, niet alleen extra gevoelig is voor lawaai. Uit mijn oorspronkelijke tekst heb ik, voor deze gelegenheid, dus enkel de passages geselecteerd die specifiek over lawaaihinder gaan.”

“Mensen fronsen de wenkbrauwen wel eens als ik vertel dat ik hoogsensitief ben. Toch is het niet zo uitzonderlijk. Naar schatting 20% van de mensen is dat, in meer of mindere mate. Ik begrijp bijgevolg niet dat er zo weinig aandacht voor is en dat er zo weinig gedaan wordt om het probleem te verhelpen. Kijk, je hoeft geen geleerde te zijn of anatomie gestuurd te hebben om te weten dat je zuinig moet zijn op je oren. Het zou niet eens grote inspanningen vergen om een flink deel van de lawaaiterreur terug te dringen. Toch gebeurt het niet. Onze oren zijn blijkbaar vogelvrij verklaard. Iedereen mag er aanslagen op plegen, op elk moment van de dag. Onbegrijpelijk. Onze oren zorgen figuurlijk én letterlijk voor ons evenwicht. Ze laten ons bovendien toe te luisteren naar anderen. Hoe belangrijk is het niet te kunnen luisteren naar wat iemand zegt, óf niet zegt? Want dat laatste is even belangrijk. Stilte verbindt mensen met elkaar.”

4’33”

Om die verbintenis door stilte bijna tastbaar te maken, speelt ter afronding van FeSsstival het gelegenheidsorkest ‘The Orchestra of Coloured Silence’ onder leiding van muziektherapeut Gerd Sprangers het (stilte)stuk 4’33” van componist John Cage. Een heel passend muziekstuk, dat klinkt als: ………

Exact 4 minuten en 33 seconden later wordt de stilte brutaal verbroken door een oorverdovend applaus.

Voor één keer stoort het lawaai niet. Uitzonderingen bevestigen de regel.