Hoe goed was je hiervoor vertrouwd met participatie?

“Dit is het eerste echte participatietraject dat ik doorloop. In het verleden hebben we burgers wel betrokken door infomomenten te organiseren en hen te bevragen. Maar Klimaatmakers is een cocreatief project, waarbij burgers en beleid samen gaan zitten.

Avansa Kempen heeft tijdens enkele sessies meer uitleg gegeven over participatie aan ons voltallig schepencollege. Ze overliepen verschillende scenario’s. Zo’n uitgebreide leerschool is duidelijk een meerwaarde. Anderzijds is het proces ook tijdrovend. Natuurlijk, in de politiek gaat het niet vaak snel. Er zijn veel stappen nodig en je mag er geen overslaan.”

De Klimaatmakers mochten hun ideeën lanceren in digitale werkgroepen, hoe heb je dat ervaren?

“Ik was in de eerste plaats verrast dat er zoveel deelnemers waren. Op dat vlak lijkt het digitale wel degelijk extra kansen te bieden. We hebben als gemeente vaak infoavonden georganiseerd, rond verschillende thema’s, waar slechts een handvol mensen voor kwam opdagen. De Klimaatmakers zijn met tachtig gestart, dat is echt sterk.

Het niet mogen ‘bemoeien’, dat was lastig. Als bestuurder zet je je immers in voor dingen waar je graag mee bezig bent.Benny Smets

Avansa Kempen had er op gewezen dat we als bestuurders de werkgroepen best vanop afstand volgden zodat we de dialoog tussen de burgers niet zouden beïnvloeden. Dat was even wennen. Een aantal ideeën hadden wij als gemeente ook al gehad terwijl het nu af en toe leek alsof we niks doen. Ik wou de andere kant van het verhaal laten zien. Dat moeten loslaten, het niet mogen ‘bemoeien’, dat was lastig. Als bestuurder zet je je immers in voor dingen waar je graag mee bezig bent.”

Kun je de voor- en de nadelen van deze nieuwe aanpak tegen elkaar afwegen?

“Vroeger werd een begroting opgemaakt die oplegde wat er ging gebeuren. Nu gaat het omgekeerd: dit zijn de ideeën, hoe kunnen we ze in de begroting inpassen? Je geeft de touwtjes uit handen en laat burgers mee denken. Dat vraagt een andere manier van denken. Maar ik geloof dat de geesten er rijp voor zijn. Een voordeel is dat het de betrokkenheid van de inwoners vergroot. Een gemeente heeft geëngageerde burgers nodig, ik hoop dat de Klimaatmakers ook wat dat betreft hun duit in het zakje kunnen doen.”

Doen de Klimaatmakers niet hetzelfde als de gemeentelijke adviesraden?

“Zo’n cocreatief project gaat toch nog een stap verder. Voor mijn beleidsdomeinen werk ik samen met drie adviesraden, die alle drie een andere aanpak hebben. Wanneer de samenstellingen verplicht zijn, staan vaak niet alle neuzen in dezelfde richting. Dan blijf je ter plaatse trappelen. De Klimaatmakers aan de andere kant hebben wel een gemeenschappelijke doel, dat ze willen realiseren zonder hun eigen belangen te laten primeren.

Dit project leeft, er zit energie in. Ik heb heel wat nieuwe en enthousiaste mensen ontmoet. Volgens mij gaat dit project meer bijdragen voor de gemeente. Hopelijk blijven de Klimaatmakers even geëngageerd, zelfs als dat zich beperkt tot hun eigen omgeving. Bij hen kunnen buren, familie en vrienden terecht voor advies over allerlei onderwerpen zoals zonnepanelen, ontharding en natuur.”

Komen er nog participatietrajecten in Laakdal?

“In Veerle-Heide hebben we een gemeenteschool gesloten. Nu ontbreekt het daar aan een soort verzamelpunt voor de buurtbewoners. We hebben beloofd om binnenkort een participatietraject op te starten om te bekijken hoe we de sociale cohesie kunnen vergroten. Dat willen we bewust samen met de bewoners uitwerken.”

Is burgerparticipatie dan al algemeen aanvaard binnen het gemeentebestuur?

“Het hele schepencollege beseft hoe belangrijk het is dat projecten gedragen worden door meerdere gebruikers. Dat maakt ze aangenamer om te realiseren. Een geboortebos zouden we vroeger ergens inplannen en vervolgens opdracht geven aan de administratie om die beslissing uit te voeren. Nu gaan we in gesprek om te kijken waar zo’n bos best komt en hoe we dat best aanpakken. We staan dus achter participatietrajecten maar de interesse en de goesting moeten groot genoeg zijn. Met alle schepenen samen wordt moeilijk, maar ik zie de andere schepenen hier zeker gebruik van maken voor hun domeinen.”

Wat gaan jullie nu doen met de ideeën van de Klimaatmakers?

“We hebben het engagement aangegaan om naar alles te luisteren. Daarna maken we onze beslissingen en de motivatie ervoor over aan de Klimaatmakers. Er zijn twee flessenhalzen tussen droom en daad: budgetten en personeel. Het meerjarenplan is in principe al aan het begin van de legislatuur vastgelegd. Natuurlijk kunnen daar dingen in wegvallen en prioriteiten in verschuiven, er is enige flexibiliteit. En als een idee nu niet uitgevoerd kan worden, betekent dat niet dat het definitief geschrapt is.

We zijn tevreden dat we hier mee ingestapt zijn als pilootproject. Ik geloof dat iedereen er al uit geleerd heeft. We blijven ook in gesprek met onze Laakdalse Klimaatmakers. Het is fijn samenwerken met andere mensen die onze gemeente groener, schoner en veiliger willen maken.”